Laktoz intoleransı hakkında 5 önemli nokta

Laktoz intoleransı süt ve bazı süt ürünlerinde bulunan şekerin sindirimi sorunudur. Laktaz eksikliğinden kaynaklanır. Laktaz tarafından dönüştürülmeyen laktoz, bağırsakta kalır ve fermente olur. Bu da rahatsız edici sindirim sorunlarına yol açar.

Laktoz sütteki ana şekerdir. Sadece sütte ve bazı süt ürünlerinde bulunur. Laktozun sindirilmesi için laktaz enzimi gerekir. Normalde bağırsak tarafından üretilen laktaz, laktozu bağırsak tarafından kolayca emilebilen glikoz ve galaktoza ayırır.

Laktoz intoleransı nedir?

Yetersiz laktaz üretilirse, laktoz tamamen sindirilmez, kalın bağırsağa kadar gider ve bakteriler tarafından fermente edilir. Bu işlem gazların (hidrojen,karbon dioksitve metan) kalın bağırsakta ortaya çıkmasına neden olur ve ince bağırsakta su ihtiyacını artırır. Bu durum ishal, gaz ve ağrı ile bağırsak sorunlarına neden olur.

Bebekler çok nadiren laktaz eksikliği yaşarlar ancak yetişkinler değişken oranlarda laktaz eksikliği çekmektedir. Bazı yetişkinler, bir bebeğinkine yakın laktaz aktivitesine sahiptir, bazılarında ise yaşla birlikte önemli ölçüde azalan laktaz seviyeleri vardır. Bu nedenle, kişi tarafından üretilen laktaz miktarına bağlı olarak değişen derecelerde laktoz intoleransı vardır.

Laktoz intoleransının belirtileri

Laktoz intoleransı olan kişiler, laktoz içeren ürünleri tükettikten sonra çeşitli semptomlar yaşarlar.

Semptomlar rahatsız edici hislerle başlar ve daha şiddetli reaksiyonlara kadar ilerleyebilir. Yaşanan belirtiler bireyin vücudu tarafından salgılanan laktaz düzeyine ve tüketilen laktoz düzeyine bağlıdır.

Laktoz intoleransına yatkın çoğu kişi, herhangi bir belirti yaşamadan az miktarda laktoz tüketebilir. Tolerans eşikleri bu nedenle kişiden kişiye göre değişir.

Laktoz intoleransı, sıklıkla karıştırıldığı inek sütü protein alerjisinin aksine solunum sistemi veya cildi etkilemez ve komplikasyonlara yol açmaz. Laktoz intoleransının şiddeti kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir, ancak çoğu kişide yaklaşık 10 ila 12 gr laktoz (yaklaşık bir bardak süt) sindirme yeteneği kalır.

Laktoz intoleransının en yaygın belirtileri şunlardır:

- Şişkinlik

- Karın ağrısı ve kramplar

- Şişkinlik

- Mide bulantısı

- İshal atakları

- Aşırı bağırsak gazı

- Baş ağrısı

- Kas ve eklem ağrısı

Süt ürünlerinin laktoz içeriği

Belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişir. Belirtiler, kalan laktaz aktivitesine ve emilen laktoz miktarına bağlıdır.

Bazı süt ürünlerinin 100 gramında bulunan ortalama laktoz bileşimi şu şekildedir:

Süt: 4,6 gr

Yoğurt: 4,4 gr

Krema: 3,4 gr

Beyaz peynir: 5,3 gr

Krem peynir: 4,9 gr

Tereyağı: 0,4 gr

Belirtiler çoğunlukla laktoz içeren yiyeceklerin alınmasından 30 dakika ila 2 saat sonra ortaya çıkar. Süt ürünü sıvı olduğunda ve hızlı içildiğinde ve laktaz tarafından sindirilmeyen laktoz miktarı fazla olduğunda belirtiler daha şiddetli olabilir.

Laktoz intoleransının nedenleri

Laktoz intoleransının nedenleri yaşa bağlı olarak aynı değildir. Bebeklerde nadir görülür. Bebeklerde ve çocuklarda laktoz intoleransı istisnai veya geçicidir. Bir bebeğin laktaz eksikliği olması oldukça istisnai bir durumdur ve doğuştan laktaz eksikliği olarak adlandırılır.

Çocukluk ve yetişkinlik arasında laktaz aktivitesi giderek azalır. Bu azalma, bir hastalıktan değil, diyetin çeşitlendirilmesine normal bir adaptasyondan kaynaklanmaktadır. Yaşla birlikte gelişen laktoz intoleransı, yetişkin nüfusun büyük bir bölümünü değişen derecelerde etkiler. Çoğu kişi için tolerans eşiği, makul bir süt ürünleri tüketiminin sindirim sorunlarına neden olmaması için yeterince yüksektir.

Laktoz intoleransı ayrıca bir ince bağırsak hastalığının sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Gastroenterit, çölyak hastalığı ve Crohn hastalığı laktoz intoleransına neden olabilir. Laktoz intoleransı, benzer semptomları olan irritabl bağırsak sendromu ile karıştırılmamalıdır.

Laktaz yokluğuna neden olan bir genetik mutasyon da laktoz intoleransına neden olur. Laktoz intoleransı ve neden olduğu sorunlar genetik vakalarda geri döndürülemez.

Laktoz intoleransında teşhis ve tedavi

2 hafta süreyle kesilen laktoz, sindirim bozukluklarının geçmesini sağlıyorsa laktoz intoleransından bahsedilebilir. Tek yapmanız gereken laktoz içeren tüm ürünleri diyetinizden çıkarmak ve çeitli sağlık sorunlarının kaybolup kaybolmadığını gözlemlemek.

Uzmanlar, belirtilerin nasıl değiştiğini görmek için kısa bir süre için laktoz içermeyen bir diyet denemeyi önerir. Ek olarak, yapılan bazı tıbbi testler, kişide laktoz intoleransı olup olmadığını belirleyebilir.

Hidrojen solunum testi bu testlerden biridir. Kişi laktoz bazlı bir solüsyon alır ve solunan havadaki hidrojen seviyesi ölçülür. Yüksek bir hidrojen seviyesi, laktoz intoleransını gösterir.

Laktoz intoleransı testi de vardır. Kişi laktoz bazlı bir solüsyon tüketir, doktor glikoz seviyesini ölçmek için kan testleri yapar. Kan şekeri değişmeden kalırsa, vücut laktozu işlememiş ve sindirmemiş demektir ve bu nedenle laktoz intoleransı olduğu anlaşılır.

Dışkı testiyle de laktoz intoleransı belirlenebilir. Dışkı örneğinde yüksek seviyelerde asetat ve yağ asitleri laktoz intoleransını gösterebilir.

Laktoz intoleransı belirtilerinden kaçınmak için mümkün olduğunca hayvansal sütlerden, dondurma gibi tüm süt bazlı ürünlerden ve ayrıca laktoz tozu, süt veya peynir altı suyu içeren işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.

Laktozsuz beslenmek ilk başta zor olabilir, bu nedenle gıda etiketlerini dikkatlice incelemek size yardımcı olabilir. Laktoz intoleransı olan çoğu kişi, bir bardak süte eşdeğer olan 10 grama kadar laktozu herhangi bir belirti yaşamadan tüketebilir. Bu nedenle düşük laktoz alımını tüm güne yaymak, bireyin tolerans eşiğini uzatmaya da yardımcı olur.

Süt ürünleri önemli bir besin kaynağıdır, yüksek düzeyde kalsiyum, protein, A, B12 ve D vitamini içerir. Ancak, bu besinleri laktoz içermeyen birçok gıdadan da alabilirsiniz.

Alternatif kalsiyum kaynakları arasında kuru yemişler, fasulye, portakal, incir, kinoa, brokoli, lahana ve bitkisel sütler bulunur.

Alternatif A vitamini kaynakları arasında havuç, brokoli, karaciğer, ıspanak, balkabağı, kavun, yumurta, kayısı, papaya, mango ve bezelye bulunur.

Alternatif D vitamini kaynakları arasında yağlı balıklar, yumurta sarısı, balık yağı, güçlendirilmiş bitkisel sütler ve güçlendirilmiş tahıllar bulunur.