Küresel ticaret akışı bahar aylarında düşüşe geçerek, son yirmi yılın en büyük çöküşü olarak kayda geçti. Korona virüs pandemisi hava ve deniz ulaşımını durdurdu ve birçok tüketim malı ve yatırım mallarına olan talebi azalttı.
Geçtiğimiz haftalarda, sınırlarda ticaret hareketliliği artışına yönelik sinyaller geldi. Ancak pandeminin yol açtığı büyük ekonomik ve toplumsal bozulmaların uzun vadede dünya ticaretini yeniden şekillendirmesi bekleniyor.
Küresel ticaret, kriz öncesi de düşüş sinyalleri veriyordu. Bunun sebebi ticaret gerilimleri ve yeni gümrük vergileriydi. Bu engellerin üzerine gelen pandemi, ABD’nin dünya ticaretinin üçte birini oluşturan tedarik zincirlerinin direnci üzerine yeni sorular gündeme getirdi.
Şimdi bazı hükumetler, yerli medikal ürün eksikliği ve Çin’de üretilen mallara olan bağımlılıktan duyduğu rahatsızlıkla, ticaret bariyerleri kurmaya ve üretimi kendi ülkelerine geri çekmeye çalışıyor. Bu da küresel sağlık krizi sona erdiğinde dünya ticaretinin yeniden şekilleneceği anlamına geliyor.
CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis, Salı günü yaptığı açıklamada, Haziran ayından bu yana sınırlar arasındaki ticaretin, yılın ilk çeyreğine kıyasla %12,5 düştüğünü söyledi. Bu rakamlar, 2000 krizinde ticaretin aldığı darbeyi aşarak, o tarihten bu yana kaydedilen en büyük düşüş oldu.
Çin pandemi sürecinde karantina uygulamalarını ilk başlatan ve ilk sonlandıran ülke oldu. Dolayısıyla ihracatı, ilk çeyrekteki %7,7’lik düşüşü takiben, ikinci çeyrekte %2,4 arttı.
Bu üç aylık sürecin büyük bir bölümünde hem ABD hem de euro bölgesinde karantina uygulamaları devam ettiğinden, ihracatları sırasıyla %24,8 ve %19,2 oranında düşüş gösterdi.
İkinci çeyrek sona ererken, bazı ticaret faaliyetleri diğerlerinden daha hızlı toparlandı. Almanya’nın istatistik ajansına göre, Çin’e yapılan satışlarda Haziran ayında yılın geri kalanına oranla %15,4’lük bir artış görüldü.
Yine de Almanya’dan ABD’ye satışlar bir önceki yıla göre %20,7’lik bir düşüş gösterdi. Zira dünyanın en büyük ekonomisi karantinadan henüz çıkıyor ve Amerikan tüketici alışveriş alışkanlıklarını değiştirdi. Aynı zamanda şirketler de yatırım planları konusunda belirsizliklerle karşı karşıya.
Almanya’nın ithalatı da benzer bir performans sergileyerek, Çin’den alımlarda %20 artış gösterdi. ABD’den ithal edilen mallardaysa bir önceki yıla göre %17,4’lük bir düşüş yaşandı.
Küresel anlamda ticaret faaliyetleri, Mayıs ayında %1,1’lik ve Nisan ayında %12,3’lük düşüşlerden sonra, Haziran ayında %7,6’lık bir artış yaşadı.
İkinci çeyrek sona ererken ticarette yaşanan canlanma, deniz yolu nakliyelerinde son dönemde gelen sinyaller ve üreticilerin bildirdiği ihraç ürün siparişleri göz önünde bulundurulduğunda, ticaretin üçüncü çeyrekte daha da hızlanabileceğini gösteriyor.
Bunun sonucunda, Cenevre merkezli Dünya Ticaret Örgütü (WTO) yaptığı açıklamada ticaret hacminin geçtiğimiz yıla oranla %13’lük bir düşüş göstereceğini bildirdi. Bu açıklama örgütün 2020 yılı için yaptığı iyimser bir tahminle paralellik gösteriyor. Daha önceyse, ticaret hacminin, 1930’dan bu yana en büyük düşüşü olabilecek, üçte bir oranında düşüş kaydedebileceği konusunda uyarıda bulunmuştu.
Ticaret akışının hızla canlandığına yönelik bazı işaretler olsa da, küresel ekonominin her alanına sirayet ettiğini söylemek güç. ABD ve Almanya’daki üreticilerle yapılan ankette, katılımcılar Ağustos ayı ihracatında artış gördüklerini söylerken, Fransa ve Japonya’daki üreticiler yeni siparişlerde düşüş yaşandığını belirtti. Ticaretin pandemi öncesi seviyelere dönmesi için zamana ihtiyaç olduğuna dair başka işaretler de var.
Karşılaşılan güçlüklerden biri kapasite. Şirketler daha küçük ancak daha değerli gönderileri, uzaktaki müşterilerine hava yoluyla ulaştırmayı tercih ediyor. Hava yolunun tercih edilme sebeplerinden bir tanesi de, deniz yolundan kaynaklanacak gecikmelerin önüne geçiyor olması. Ancak bir çok hava yolu şirketi, uçuşlardaki kısıtlamalardan dolayı zor durumda.
Yorum Yazın
E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişdir.