İdam yasağı sözleşmesinde ‘çıkma hükmü’ bulunmuyor

Anayasa Hukuku Doçenti Tolga Şirin, idam cezasının kaldırılmasını amaçlayan protokolde “çıkma hükmü”nün olmadığını dile getirerek, “Sözleşmeye taraf olurken sözleşmeden çıkamayacağınızı kabul ettiğiniz varsayılır” dedi.

Salih KAPLAN

ANKARA (Anayurt) - MHP lideri Devlet Bahçeli’nin yeniden gündeme getirdiği idam tartışmalarıyla ilgili açıklama yapan AK Parti Grup Başkanvekili Cahit Özkan da idam cezasının yeniden Meclis gündemine getirilmesine yeşil ışık yakmıştı. Hukukçular ise Türkiye’nin idam cezası yasağını kabul ettiği protokolden geri çekilemeyeceğini ve idam cezasının geri getirilmesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden ayrılmadan mümkün olamayacağını söylüyor.

İdam tartışmalarını gündemde tutmak isteyen MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin “İdam cezasının hukuk mevzuatımıza tekrar alınması, iğrenç ve ilkel suçların işlenmesini caydırabilecektir” sözlerinin ardından AK Parti Grup Başkanvekili Cahit Özkan da “Eğer vatandaşlarımız ülke barışını tehdit eden, huzurunu tehdit eden suçlarla ilgili idam cezası istiyorsa biz de parlamentoda bunun gereğini yapmak zorundayız. Uluslararası hukuk da buna saygı duymak zorunda” ifadelerini kullanmıştı.

AK Partili Özkan’ın ifadelerine karşılık veren Marmara Üniversitesi Anayasa Hukuku Doçenti Tolga Şirin, idam cezasının kaldırılmasını amaçlayan Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmeye Ek İkinci İhtiyari Protokol’de “çıkma hükmü”nün olmadığını dile getirerek, “Sözleşmeye taraf olurken sözleşmeden çıkamayacağınızı kabul ettiğiniz varsayılır. Türkiye, sözleşmeye 2006 yılında taraf olmuştur. Geçmiş olsun” ifadelerini kullandı.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden ayrılmadan idam cezası yasağı protokolünden ayrılmanın mümkün olmadığını dile getiren Şirin, ölüm cezası yasağının Sözleşme’nin bütünleyici parçası olduğunu ifade etti. Sözleşmenin yaşam hakkını düzenleyen 2. Maddesi’nin eylemli olarak değiştiğinin kabul edildiğini dile getiren Doç. Dr. Şirin, “Barış zamanındaki ölüm cezasının, 2. Maddede izin verilmeyen, kabul edilemez bir ceza şekli olarak kabul edilmesi gerektiği söylenebilir” ifadesinin yer aldığı AİHM’in Öcalan - Türkiye Davası kararının 163. Maddesi’ne gönderme yaptı.

İnsan Hakları ve Uluslararası Ceza Hukuku Avukatı Tuğçe Duygu Köksal ise, idam cezası konusunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ek 6 ve 13 numaralı protokoller bir kenara bırakılsa dahi Sözleşme’ye taraf olunmasının tek başına yeterli olduğunu belirterek, “İdam diyorsanız artık Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi yok demektir” ifadesini kullandı.

2005 yılında Başbakanlık görevini Recep Tayyip Erdoğan’ın yürüttüğü Bakanlar Kurulu ve dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanan Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmeye Ek İkinci İhtiyari Protokol’de, protokolün “Ölüm cezasının kaldırılmasının insan onurunun yüceltilmesine ve insan haklarının giderek gelişmesine katkıda bulunacağına inanarak” ve “ölüm cezasının kaldırılmasına ilişkin uluslararası bir yükümlülük altına girmeyi arzulayarak” kabul edildiği dile getiriliyor.